MHLENGI SHANGASE
UNGQONGQOSHE weMfundo ePhakeme uDkt Blade Nzimande nesikhwama esixhasa izitshudeni ngemali yokufunda iNational Student Financial Aid Scheme (NSFAS), bathi phansi amaphaphu ngoba asikho isinqumo esesithathiwe sokuthi kunyuswe izinga lokuphasa ama-modules kwabaxhaswe yilesi sikhwama sibe ngu-75% sisuka ku-50%.
UNzimande uthe ayikamenyezelwa imigomo emisha yangonyaka ozayo yokuxhaswa kwezitshudeni yilesi sikhwama.
Uthe uhlelo olukhona manje olweziphakamiso ezenziwa ezinhlakeni ezehlukene zokuxhaswa kwezitshudeni.
“Kusaxhunywana nazo zonke izinhlaka ngaphambi kokuba kube nesimemezelo. Okwamanje asikho isinqumo esisathathiwe ngeziphakamiso ezenziwe.”
Ukusho lokhu emuva kokuba inhlangano emele imikhandlu yezitshudeni iSouth African Union of Students isabise ngokuthi ngeke ziphumelele lezi ziphakamiso ezizoshiya intsha entulayo ngaphandle.
Nezinye izinhlangano zezitshudeni zithe ngeke lesi siphakamiso siphumelele ngoba inqwaba yezitshdudeni ezoshiya phakathi izifundo ingaziphothulanga.
Okhulumela iNSFAS uMnuz Kagisho Mamabolo, uthe bamatasa bahlangana nezinhlaka ezehlukene ngeziphakamiso eziningi mayelana nokuxhaswa kwezitshudeni ngonyaka ozayo.
Uthe bekungokokuqala bexhumana nezinhlaka ezehlukene ngezinto ezithinta imigomo yokuxhaswa kwezitshudeni begunyazwa yibhodi lalesi sikhwama
“Izinhlaka esixhumana nazo kubalwa izitshudeni, abaphathi bamanyuvesi, abaphathi bamakolishi ama-TVET, nezinye izinhlaka kuhulumeni. Sizozicubungula zonke iziphakamiso bese sinquma ngazo.”
Uthe azikho izinqumo ezisathathiwe mayelana nemigomo yoxhaso yangonyaka ozayo wathi izincomo bazozinika uNzimande.
“Mayelana nokuphasa ama-module ngo-75%, sihlose ukugqugquzela izitshudeni ukuthi ziphase izifundo zazo ngesikhathi esibekiwe. Lesi siphakamiso uma kwenzeka siphasa, ngeke siqale kulabo abazobe befika okokuqala ezikhungweni zemfundo ngoba bona bazobe besuka ezikoleni.”
Uthe baxhasa izitshudeni ebezingeke zikwazi ukungena ezikhungweni zemfundo yingakho lesi siphakamiso sihlose ukuzigqugquzela ukuze kubuye nemali ezizobe zixhaswe ngayo njengoba sezifunda mahhala.
“Senzela ukuze sikwazi ukuxhasa nezinye izitshudeni ezidinga usizo. Sisalinde iziphakamiso ze-SAUS mayelana nale migomo.”
Okunye okukhalisa i-SAUS ngukuthi kukhokhelwe izindawo zokuhlala ezizimele imali efanayo, inganyuswa imali yezibonelelo ezitholwa izitshudeni kulesi sikhwama.